Rau mơ
Rau mơ, nhân dân ta gọi bằng nhiều tên, như Lá mơ, Dây mơ lông, Dây mơ tròn, Mơ Tam Thể và do loại rau này có mùi khó ngửi, còn gọi là rau “Thối địt”, rau “Dắm chó”… Đại danh y Tuệ Tĩnh nuớc ta gọi rau mơ là “Cầu xú Đẳng” (Nam Dược Thần Hiệu). Người Trung Hoa gọi rau mơ là “La ma” và “Ngưu Bì Đống”, sách “Bản Thảo” của Trung Hoa gọi rau này là “Bồng Lan”, trong “Kinh Thi” có câu thơ “Bông Lan Chi Chi” (Nhánh rau Bồng Lan), chính là nói về loại rau này. Rau mơ thuộc giống dây leo, trong thân có chứa một loại tinh dầu mùi rất hăng, có thể dùng để ăn sống hoặc nấu canh.
Ngạn ngữ Trung Hoa có câu “Ly Gia Thiên Lý, Vật thực la ma…” nghĩa là: “Đi xa nhà ngàn dặm, chớ mà ăn rau la ma…” bởi theo kinh nghiệm của người Trung Hoa xưa, rau này có tính “Ích tinh, cường dương”.
Theo Lương y Lê Trần Đức, Rau mơ vị đắng, tính mát, thanh nhiệt, sát trùng.
Trị liệu:
1/ Trị chứng: “Sôi bụng, ăn khó tiêu”
Do tì vị suy yếu ăn vào thường hay sôi bụng “ùng ục” khó tiêu hóa, dùng 1 nắm rau mơ tươi, rửa sạch ăn kèm vào bữa cơm, hoặc giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Cứ thế liền trong vài ba ngày sẽ có hiệu quả.” (Dã Thái Trị Bách Bệnh Dân Gian Liệu Pháp)
2/ Chữa Chứng “ Kiết Lỵ”
Kiết lỵ, đi tiêu phân có máu và chất nhầy như nước mũi, đôi khi sốt nhẹ. Dùng một nắm rau mơ tươi, thái nhỏ, trộn với 1 trái trứng gà, bọc lá chuối nướng cho chín đều, nếu không sẵn lá chuối, dùng chảo khô (không có dầu, mỡ) đảo chín lên thì ăn. Ăn đều như thể ngày 3 lần, liền trong vài 3 ngày sẽ khỏi. Rất hay. (Kinh Nghiệm Dân Gian)
3/ Trị Chứng “Giun Đũa”
Lấy khoảng 30 – 50 gr lá rau mơ, rửa sạch, giã thật nát vắt lấy nước cốt, thêm vào chút muối uống hoặc ăn sống cũng được. Ăn liền trong 3 buổi sáng, lúc bụng đang đói giun sẽ ra hết. (Lương y Lê Trần Đức)
4/ Trị Chứng “Giun Kim”
Dùng 30 gr lá rau mơ, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước chín bơm thụt vào hậu môn, giữ khoảng 2 phút vào lúc 19 – 20 giờ trước khi ngủ, giun sẽ bò ra. Cùng với cách dùng rau mỡ bơm vào hậu môn vẫn uống thêm nước cốt rau mơ như cách trị giun đũa, càng thêm hiệu quả. (Lương y Lê Trần Đức)
5/ Trị Chứng “Đau Dạ Dày”
Dùng khoảng 20 – 30 gr lá rau mơ, rửa sạch, ăn sống hoặc giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Uống hoặc ăn liên tục như thế nhiều ngày sẽ có hiệu quả. (Y Phương Giản Dụng)
6/ Chữa Chứng “Tiêu Chảy Do Nóng”
Tiêu chảy do nóng với triệu chứng khát nhiều, nước tiểu vàng, phân khắm, bụng quặn đau kèm đầy hơi, hậu môn nóng rát. Dùng 16 gr Lá rau mơ, 8 gr nước sim, 50 ml nước, sắc còn 200 ml, chia làm 2 lần uống trong ngày. (Bác sĩ Lê Minh)
7/ Chữa Chứng “Ly Mới Phát Do Đại Tràng Bị Tích Nhiệt”
Dùng 1 nắm rau mơ, 1 nắm lá phèn đen. Cả 2 rửa sạch, đem trần qua nước sôi, vấy ráo nước, giã nát, vắt lấy nước. Ngày uống 3 – 4 lần. (Hội Đông Y T.P Hà Nội)
8/ Chữa Chứng “Tê Thấp”
Theo Giáo Sư Đỗ Tất Lợi, nhân dân Ấn Độ còn dùng rau mơ sắc lên với gừng, cho thêm đường uống để chữa bệnh tê thấp. Lấy nước sắc này (không thêm đường) xoa bóp vào chỗ đau nhức do tê thấp càng mau có hiệu quả. (Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam)
9/ Chữa chứng “Sỏi thận, bí tiểu tiện”
Cũng theo giáo sư Đỗ Tất Lợi, người Phi Luật Tân còn dùng rau mơ sắc lên uống đề chữa chứng sỏi thận, bí tiểu tiện. (Những Cây Thuốc và Vị Thuốc Việt Nam)
